دوره 9 (1401)
دوره 8 (1400)
دوره 7 (1399)
دوره 6 (1398)
دوره 5 (1397)
دوره 4 (1395)
دوره 3 (1394)
دوره 2 (1393)
دوره 1 (1392)
تعداد مشاهده مقاله 405,486
تعداد دریافت فایل اصل مقاله 104,839
نسبت مشاهده بر مقاله 1851.53
نسبت دریافت فایل بر مقاله 478.72
تعداد مقالات ارسال‌شده 620
تعداد مقالات ردشده 241
درصد عدم پذیرش 39
تعداد مقالات پذیرفته‌شده 207
درصد پذیرش 33

 

 

نشریه علم زبان یک نشریۀ داوری بسته، دوسوناشناس و با دسترسی آزاد است که از سوی دانشگاه علامه طباطبائی، به عنوان دانشگاه پیشرو در علوم انسانی و علوم اجتماعی ایران، منتشر می‌شود. این نشریه به منظور فراهم نمودن محیط فکری برای پژوهشگران ملی و بین‌المللی، با تمرکز بر مباحث زبان‌شناسی پایه‌گذاری شده است. این نشریه در پاسخ به پیشرفت‌های صورت‌گرفته در حوزۀ زبان‌شناسی انتشار یافته و هدف از آن انتشار مقالات باکیفیتی است که یافته‌های مرتبط با موضوعات مهم زبان‌شناسی را گزارش می‌دهند.

 نشریه علم زبان در دو نسخه چاپی و آنلاین منتشر می‌شود.

به منظور دسترسی آسان و جهانی به آخرین یافته‌های پژوهشی، این نشریه به عنوان یک نشریه دسترسی ـ آزاد پایه‌گذاری شده است. نشریه مبلغ 2/000/000 ریال بابت جبران بخشی از هزینه داوری دریافت می‌کند. در صورت پذیرفته شدن مقاله، مبلغ 4/000/000 ریال بابت بخشی از هزینه‌های پردازش مقالات از نویسندگان دریافت می‌گردد، مابقی هزینه‌ها از سوی دانشگاه علامه طباطبائی پشتیبانی مالی می‌شود.

 لطفاً جهت آماده‌سازی و ارسال مقاله، پس از مطالعه دقیق بخش راهنمای نویسندگان سامانه از انتهای این بخش، فایل   ساختار نشریه   را  دانلود کرده و مقاله را در این قالب آماده و از  طریق همین سامانه به دفتر فصلنامه ارسال فرمایید. فصلنامه از پذیرفتن مقالاتی که خارج از این ساختار باشند معذور است. ارسال فرم‌های تعهد و تعارض امضاءشده توسط نویسندگان به همراه مقاله الزامی است.

نشریه بر اساس آخرین ارزیابی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با رتبه (الف) منتشر می‌شود.

بررسی‌ ساخت‌آغازگری در متون ‌فارسی‌ میانه از منظر‌ فرانقش متنی رویکرد نقشگرای ‌هلیدی

زهرا رمضانی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/ls.2020.42456.1225

چکیده
  این پژوهش می‌کوشد تا به بررسی برخی ویژگی‌های متنی در متون دورة میانه زبان فارسی بپردازد. پژوهش حاضر می‌تواند زمینه‌ای را برای مقایسة متون دوره‌های پیشین زبان فارسی با فارسی امروز فراهم آورد. بر اساس چنین دستاوردهایی، می‌توان بررسی کرد که در سطح بازنمایی ساخت آغازگری و نحوۀ چینش پیام چه تغییراتی در روند تکوین زبان فارسی صورت گرفته ...  بیشتر

استعاره در رنگ‌واژه‌های زبان فارسی

معصومه زارعی؛ شهلا رقیب دوست

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 41-80

https://doi.org/10.22054/ls.2020.48112.1287

چکیده
  رنگ‌واژه‌ها پرتویی از نظام مفهومی انسان‌اند که بازتابی از ویژگی‌های شناختی و زبانی او را بازنمایی می‌کنند. نظام مفهومی انسان اساساً ماهیتی استعاری دارد. استعاره سازوکاری شناختی و از جمله شگردهای زبانی است که می‌تواند در رنگ‌واژه‌سازی و گسترش مقوله‌ای رنگ‌ها نقش‌آفرینی کند. این پژوهش به بررسی استعاره در رنگ‌واژه‌‌های فارسی ...  بیشتر

جهت مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

مهسا پهلوان زاده فینی؛ محمد دبیرمقدم

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 81-110

https://doi.org/10.22054/ls.2021.54054.1360

چکیده
  در پژوهش حاضر، مسألة جهت مجهول در زبان فارسی در رویکرد کمینه‌گرای بوورز مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌ است. این رویکرد از تازه‌ترین تعدیل‌های شکل‌گرفته در چارچوب برنامة کمینه‌گرا است که در آن کاستی‌های موجود در نظریات پیشین از میان رفته و مهم‌ترین دستاورد آن ارائة ترتیب جهانی ادغام است؛ ترتیبی که به‌زعم بوورز با کمک آن می‌توان ...  بیشتر

تجزیه‌وتحلیل الگوریتم‌های خطی‌سازی ساختار‌های اشراف چندگانه: در جستجوی یک تعمیم نظری

شهلا صیفوری؛ یادگار کریمی؛ شهرام سعیدی؛ محسن معصومی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 111-152

https://doi.org/10.22054/ls.2022.44268.1245

چکیده
  ادغام موازی در ساخت همپایگی، منجر به اشتقاق ساختاری می‌شود که دربرگیرندة رابطة متقارن دوسویه است. در رابطة متقارن مذکور، یک عنصر اشراف چندگانه می‌شود و در بین دو بند همپایه به اشتراک گذاشته‌ می‌شود. در این حالت، عنصر مشترک֯ دو گره مادر خواهد داشت و طبیعتاً خطی‌سازیِ ساختارهای مشتق از ادغام موازی که دارای اشراف چندگانه هستند با ...  بیشتر

مقایسة واژه‌های آموزشی مجموعه‌های شیراز و پرفا با تمرکز بر بسامد واژگانی: پژوهشی پیکره‌بنیاد

فائزه مرصوص؛ فردوس آقا گلزاده؛ عالیه کردزعفرانلو کامبوزیا

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 180-153

https://doi.org/10.22054/ls.2023.68081.1547

چکیده
  امروزه تلاش‌های پرثمری را در حوزة آموزش زبان فارسی شاهدیم؛ باوجوداین، به‌علت فقدان مطالعات وافی و کافی و نیز پژوهش‎های ‌بنیادین در این زمینه، هنوز کاستی‌هایی به چشم‌ می‌خورد. واژه‌گزینی و آموزش علمی واژه یکی از همین حوزه‌هاست که با ابهاماتی، چون اصول گزینش واژه‌های آموزشی زبان فارسی، سطح‌بندی واژه‌ها و نحوة آموزش آنها مواجه ...  بیشتر

پایه‌های مجازی در انواعِ استعاره‌های مفهومی (مروری بر دیدگاه‌های بلاغت غرب در نسبتِ مجاز و استعاره با رویکردی شناختی)

شایسته سادات موسوی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 181-212

https://doi.org/10.22054/ls.2023.65257.1516

چکیده
  برخی از مهمترین دستاوردهای نوین زبان­شناسی شناختی با بازگشت به مفاهیمِ سنن ادبی و اتکا به اهمیت آنها در شکل­گیری فرایند تفکر همراه بوده است. یکی از این دستاوردها، نقش داشتنِ سازوکارهایی همچون استعاره، مجاز، تمثیل و... در فرایندِ شناخت است. ازاین‌میان، استعاره و مجاز همواره مقوله­های مهم­تری بوده‌اند. این دو مقوله تا مدت‌ها در ...  بیشتر

تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی عشق در زبان روزمره نابینایان و بینایان بزرگسال

الهام ثباتی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 213-244

https://doi.org/10.22054/ls.2023.69862.1556

چکیده
  حس بینایی یکی از مهم­ترین حواس انسان در درک و دریافت­ داده­های محیطی است و نقشی اساسی در شناخت و پردازش بسیاری از رفتارها دارد. از‌این‌رو، انتظار می­رود که عملکرد افراد نابینا در فرایند فراگیری زبان و اکتساب مهارت‌های شناختی از جنبه‌های گوناگون با عملکرد افراد بینا متفاوت باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسۀ مفاهیم استعاری ...  بیشتر

بررسی مطابقة جنس دستوری در گویش ابیانه‌ای

محمدمهدی اسماعیلی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 245-278

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73653.1579

چکیده
  جنس دستوری یکی از مقوله‌های دستوری اسم بـه شـمار مـی‌آیـد کـه در بسیاری از زبان‌های ایرانی نو مشاهده می‌شود، گرچه نحـوة متجلـی‌شـدن آن در این زبـان‌هـا متفاوت است. از‌آنجاکه جنس دستوری ابیانه‌ای (از مجموعه گویش‌های مرکزی ایران) ارتباط منسجمی با صورتِ واژه‌ها ندارد و نشانگرهای صوری مشخصی (به‌جز برخی اسم‌های مختوم به واکه) برای ...  بیشتر

تأثیر دویاچندزبانگی بر مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان نظام متوسطۀ ایران

مریم دانشگر

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 279-308

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71705.1566

چکیده
  تنوع قومی در ایران که تنوع زبانی را در پی دارد، از نخستین سال تحصیل در مدرسه، آموزش را تحت تأثیر قرار می‌دهد و لازم است در برنامه‌ریزی‌های آموزشی موردتوجه قرار گیرد. در چنین صورتی، ضعف تسلط بر زبان فارسی در پیشرفت تحصیلی کودکان دوزبانه اختلال ایجاد نمی‌کند. پژوهش حاضر باتوجه‌به این مسأله و با هدف بررسی وضعیت مهارت‌های زبانی دانش‌آموختگان ...  بیشتر

مخچه و مطابقۀ دستوری در دوزبانه‌ها: شواهدی از قضاوت دستوری‌بودگی با استفاده از fMRI

سیمین میکده؛ ورنر زومر؛ سید امیر حسین بتولی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 309-342

https://doi.org/10.22054/ls.2023.74871.1591

چکیده
  مخچه با تمام نواحی کلیدی شبکه کنترل زبان در ارتباط است. در حال حاضر، نقش مخچه به‌عنوان بخشی از شبکه­‌های مسئول پردازش ویژگی‌­های دستوری تشخیص داده شده است. مطالعات بالینی و تصویربرداری نیز مشارکت مخچه را در پردازش دستور تأیید کرده‌­اند. پژوهش حاضر در صدد است تا فعالیت مخچه را در پردازش همزمان زبان اول و دوم در افراد دوزبانه ...  بیشتر

بازنمایی مبتدا در تبلیغات بازرگانی بر اساس چارچوب لمبرکت

زهرا رجبی فرد؛ بهرام مدرسی؛ فروغ کاظمی

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 343-364

https://doi.org/10.22054/ls.2023.71466.1565

چکیده
  پژوهش حاضر در چارچوب نظری ساخت اطلاع لمبرکت به مطالعه موردی مبتدا در تبلیغات بازرگانی پرداخته است. به‌این‌منظور، 282 تبلیغ بازرگانی از تلویزیون، اینترنت، رادیو، بیلبورد و پوسترهای تجاری انتخاب شده‌اند. پرسش پژوهش حاضر این بود که بر اساس چارچوب ساخت اطلاع لمبرکت، مبتدا در تبلیغات بازرگانی به چه صورت بازنمایی می‌شود. پژوهش حاضر به ...  بیشتر

تکوین فعل مرکب در زبان‌های ایرانی

بابک شریف

دوره 10، شماره 18 ، مهر 1402، صفحه 365-400

https://doi.org/10.22054/ls.2023.73568.1578

چکیده
  هدف از پژوهش حاضر، بررسی شکل‌گیری زنجیره‌های موسوم به «فعل مرکب» در زبان‌های ایرانی است. به‌این‌منظور، متونی از سه دورة تاریخی زبان‌های ایرانی انتخاب و (پیش)‌نمونه‌های انواع محمول مرکب در آنها تحلیل شد. براین‌اساس، در دورة باستان، اغلب محمول‌های غیربسیط را افعال پیشوندی تشکیل می‌دهند. با‌این‌حال، الگوهای «فعل مرکب» ...  بیشتر

آموزش زمان‌های فارسی به غیرفارسی زبانان: مقایسه روش های تدریس ساختاری و ارتباطی

ضیاءالدین تاج الدین؛ ملیحه عشقوی

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1392، ، صفحه 83-108

https://doi.org/10.22054/ls.2014.28

چکیده
  یادگیری زمان یکی از مشکلات فارسی‌آموزان خارجی است. برای پرداختن به این مشکل، پیشرفت در یادگیری زمان‌های فارسی براساس روش‌های متفاوت در آموزش آن­ها در کانون این پژوهش قرار گرفت. بدین‌منظور، تأثیر دو روش ساختاری و ارتباطی برای آموزش زمان بررسی شد. آزمودنی‌ها از بین فارسی‌آموزان سطح دوم میانی در مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی ...  بیشتر

تحلیل معنایی واژگان زبان فارسی بر مبنای رویکرد معنی‌شناسی قالب‌بنیاد

راحله گندمکار

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، ، صفحه 117-142

https://doi.org/10.22054/ls.2014.1084

چکیده
  معنی‌شناسی قالب‌بنیاد نخستین بار از سوی چارلز فیلمور و پس از طرح مفهوم «قالب» از سوی او (1977الف، 1977ب، 1985، 1987) به‌مثابۀ نگرشی در چهارچوب معنی‌شناسی شناختی مطرح شد. فیلمور در این رویکرد واژگانی، اصطلاح «قالب» را به‌مثابۀ شیوه‌ای برای تحلیل‌های معنایی زبان طبیعی به کار می‌برد. نگارندۀ نوشتۀ حاضر با استفاده از نمونه‌های ...  بیشتر

بررسی تغییرات معنایی و کاربردی وام‌واژه‌های زبان فرانسه در فارسی

سپیده نواب‌زاده شفیعی

دوره 2، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 107-128

https://doi.org/10.22054/ls.2014.3109

چکیده
  در زبان فارسی، مانند هر زبان دیگر، واژه‌هایی یافت می‌شوند که از زبان‌های مختلف به امانت گرفته شده‌اند. به این کلمات اصطلاحاً واژه‌های «قرضی»، «دخیل» یا «وام‌واژه» می‌گویند. در طول زمان و در پی رویدادهایی تاریخی، واژه‌هایی از زبان‌های یونانی، عربی، ترکی، فرانسه، انگلیسی، روسی و زبان‌های دیگر به فارسی راه یافته‌اند. ...  بیشتر

منشأ زبان از دیدگاه قرآن

قدرت جاودانی

دوره 7، شماره 12 ، مهر 1399، ، صفحه 191-214

https://doi.org/10.22054/ls.2019.37293.1150

چکیده
    منشأ زبان راز سربه ­مهری است که ذهن بسیاری از زبان­شناسان را درگیر کرده است. مقالۀ حاضر پس از نقد و بررسی نظریه­های مطروحه در این زمینه، نظریۀ جدیدی بر اساس تفسیر و تحلیل علمی آیات قرآن کریم ارائه می­کند که ترکیب­شدۀ دو مورد از نظریه­های پیشین است. بر مبنای منطق دینیِ این نظریه، ابداع تدریجی زبان و وجود خانواده­های متعدد ...  بیشتر

نقد زبان‌شناختی کتاب زبان فارسی مقطع متوسطه و مسائل آموزشی آن

مهدی سبزواری؛ فاطمه محمدی

دوره 2، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 82-65

https://doi.org/10.22054/ls.2014.3106

چکیده
  کتاب زبان فارسی که به‌عنوان درس کسب مهارت‌های زبانی در برنامۀ درسی دانش‌آموزان مقطع متوسطه گنجانده شده، حاوی مطالب و محتویات فراوان آموزشی، نگارشی و دستوری است. این کتاب از نظر محققان این مقاله دارای نقایص و کاستی‌هایی است که به‌جهت اهمیت این درس در نظام آموزش، ضرورت دارد به آن‌ها پرداخته شود. نکته‌ای که مشکل آموزش این کتاب را ...  بیشتر

افعال مرکب حرف اضافه ای در زبان فارسی

سمیرا حسینی راد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 بهمن 1397

https://doi.org/10.22054/ls.2019.5255.1019

چکیده
  در این پژوهش به بررسی فعل مرکب حرف اضافه‌ای و تفاوت این‌گونه افعال با فعل‌های دارای متمم یا مفعول حرف اضافه‌ای موسوم به افعال حرف اضافه‌دار پرداخته می‌شود. مهمترین مسئله چگونگی تشخیص این دو نوع فعل است. به همین منظور پس ازاستخراج 530 فعل مرکب حرف اضافه‌ای از فرهنگ دو جلدی سخن، بر اساس نوع فعل سبک آنها به گروه‌های مختلفی تقسیم شده‌اند ...  بیشتر

نشانه شناسی فرهنگی شاهنامه فردوسی ، مطالعه موردی جنگ افزار ها در داستان رستم و سهراب

الهام خیاطان؛ رضامراد صحرایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 تیر 1399

https://doi.org/10.22054/ls.2020.39000.1178

چکیده
  چکیدهشیوه خوانش متون ادبی همواره از موضوعات قابل توجه بوده است و رویکردهای گوناگون انتقادی برای این امروجود دارند که نشانه شناسی یکی از این رویکردها به حساب می آید. پژوهش حاضر در صدد بررسی شیوه جدیدی مبتنی براست. » نشانه شناسی فرهنگی « رویکردپرسشی مطرح می شود که چگونه نشانه شناسی فرهنگی می تواند به خوانش بهتر متن ادبی بیانجامد؛ ...  بیشتر

گفتمان سالمندان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر: پیوستگی محاوره‌ای

نیما مشتاقی؛ مسعود دهقان؛ شهلا رقیب دوست؛ کورش صابری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.58081.1425

چکیده
  پیوستگی یکی از ویژگی‌های ساخت گفتمان است که فقدان آن در گفتمان سالمندان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر سبب عدم درک گفتمان این بیماران می‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیوستگی در گفتمان سالمندان کٌردزبان مبتلابه زوال عقل نوع آلزایمر انجام‌ گرفته است. ماهیت روش‌شناسی این پژوهشِ کمی، علّی-مقایسه‌ای بوده که در یکی از خانه های سالمندان ...  بیشتر

مقایسه عملکرد الگوریتم‌های پایه یادگیری ماشین در دسته‌بندی اشعار فارسی به دو گروه تلمیح‌دار و بدون تلمیح

پریسا محمدیان کلخوران؛ محمد بحرانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.60784.1453

چکیده
  هدف این پژوهش آن است که عملکرد چند روش‌ یادگیری ماشین را در دسته‌بندی اشعار فارسی به دو گروه تلمیح‌دار و بدون تلمیح، بررسی کند. برای این کار از روش‌های نظارت‌شده بیز ساده، ماشین بردار پشتیبان، درخت تصمیم، جنگل تصادفی، k نزدیک‌ترین همسایه، رگرسیون لجستیک و الگوریتم پرسپترون چندلایه استفاده می‌شود. پس از جمع‌آوری داده‌های برچسب‌خورده ...  بیشتر

تعبیر و تحلیل سبکی و ساختاری درام: رویکرد نظام بنیاد

راضیه قلی پور هفشجانی؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.57361.1408

چکیده
  چکیدهمبانی نظری دستور نقش‌گرای نظام بنیاد به‌عنوان نظریه‌ای عام و پیکره بنیاد با جهت‌گیری‌های نقشی و معنایی که تمرکزش بر متن و حیطه موردنظرش کاربرد زبان در بافت است، باید درباره همه زبان‌ها و آثار زبانی صدق کند. در این دستور انواع تجربیات درونی و بیرونی ما در قالب فرایندها و به‌واسطه فرانقش تجربی بیان می‌شوند که نمود دستوری آن ...  بیشتر

کاربرد آرایه های ادبی در تیترهای خبری روزنامه های ورزشی

محمد دبیرمقدم؛ حسین رئیسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2021.53579.1357

چکیده
  آرایه های ادبی ازجمله ابزارهای بلاغی پرکاربرد برای نوشتن تیترهای خبری جذاب هستند. با وجود این، درباره ی کاربرد این عناصر در یک بافت ورزشی پژوهش های اندکی انجام گرفته است. از همین رو، مقاله ی کنونی به بررسی پرکاربردترین آرایه های ادبی در تیترهای خبری روزنامه های ورزشی ایرانی پرداخته است. در این راستا، تعداد 185 تیتر دربرگیرنده ی آرایه ...  بیشتر

رده‌شناسی ترتیب واژه در زبان‌های منطقه چرداول

گلناز مدرسی قوامی؛ محمد دبیرمقدم؛ محسن حیدری‌زادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2020.44531.1248

چکیده
  رده‌شناسی زبان مطالعۀ نظام‌مند تنوعات زبانی است و ترتیب واژه یکی از مباحث اصلی مطرح در آن به شمار می‌آید. پرسش اساسی که این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ برای آن می‌باشد این است که گونه‌های زبانی منطقه چرداول در استان ایلام به کدام رده زبان‌شناختی تعلق دارند و چه ویژگی‌های رده‌شناختی بر ترتیب واژه‌ها و سازه‌های نحوی در این گونه‌ها ...  بیشتر

زبانشناسی
نظام مطابقه در زبان خانیکی

سعید لبافان؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ls.2022.62952.1476

چکیده
  هدف اصلی از نگارش این مقاله، به دست دادن توصیفی از نظام مطابقۀ زبان خانیکی بر پایۀ داده‌های تجربی می‌باشد. این گونۀ زبانی متعلق به شاخۀ غربی جنوبی زبان‌های ایرانی است. این زبان مانند بسیاری از دیگر زبان‌های بومی ایران، در خطر نابودی است. این زبان در روستای «خانیک»، که گویشوران آن را «خونک» [xunek] تلفظ می‌کنند، گفت‌وگو ...  بیشتر

بازنمایی نمود و وجه در ساخت‌های شرطی زبان فارسی: پژوهشی پیکره‌بنیاد

مژده پارساکیا؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.63284.1483

چکیده
  ساخت‌های شرطی‌ عبارت‌های زبانی هستند که در آن وقوع پدیده یا وضعیتی مشروط به وقوع پدیده‌ یا وضعیتی دیگر است. این نوع ساخت با توجه به ویژگی‌های معنایی خود از الگوی‌های ساختاری متفاوتی برخوردار است. این پژوهش به‌منظور تبیین چگونگی بازنمایی دو مقولۀ فعلی نمود و وجه و ارتباط میان آنها در ساختار شرطی‌های زبان فارسی صورت گرفت. در پژوهش ...  بیشتر

The Iranicization of Qashqai Turkic: Contact-Induced Change in Clause Combining Strategies

صادق همتی؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مرداد 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.65189.1514

چکیده
  ترکی قشقایی از زبان‌های ترکی جنوب‌غربی (اُغوز) در ایران است که در نتیجه تماس شدید و طولانی‌مدت با فارسی دچار تغییراتی عمیق در همه سطوح زبانی شده است. این پژوهش به بررسی تغییراتی که در نتیجه این تماس در راهکارهای ترکیب‌کردن بندها در ساخت جملات مرکب ایجاد شده، پرداخته است. این تغییرات شامل تغییرات صورت‌گرفته در همپایه‌سازی بندها ...  بیشتر

ساخت مجهول در زبان پشه ای

نورالرحمن ناصح؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 دی 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.67127.1538

چکیده
  چکیده تمام زبان‌های جهان ساخت مجهول دارند که درفرایند مجهول‌سازی به گونه‌ای مختلف رفتار می‌کنند، نوعی ازساخت مجهول در زبان‌های جهان به صورت تحلیلی است که زبان‌های ایرانی معمولا از این روش برای ساخت مجهول استفاده می‌کنند. زبان پشه‌ای که یکی اززبان‌های ایرانی شرقی است، ساخت مجهول تحلیلی دارد. کینن و درایر(2007) فعل‌های کمکی مجهول ...  بیشتر

ساخت مجهول در زبان پشتو

عنایت الرحمن مایار؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2022.61791.1469

چکیده
  در این مقاله ساخت مجهول زبان پشتو به بررسی گرفته شده است، زبان پشتو دارای ساخت مجهول بوده، که از لحاظ ساختاری در بسیاری موارد با ساخت مجهول زبان فارسی مشابهت های دارند. در این مقاله ابتدا به شناخت و توضیحات ساخت مجهول از سوی دستور نویسان زبان پشتو و زبان شناسان پرداخته شده است. از آنجائیکه زبانهای جهان به گونه های مختلف ساخت مجهول را ...  بیشتر

ساخت جملات شرطی و تقسیم بندی معنایی آن در زبان پشتو

عصمت الله میاخیل؛ محمد دبیرمقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ls.2023.67041.1537

چکیده
  زبان ‌پشتو از لحاظ رده‌شناسی در زبانهای (فاعل ‌‌_ مفعول_ فعل) یا (SOV) است. این‌زبان از جمله زبان‌های پس‌اضافه‌ای می‌باشد. این‌زبان به ترتیب واژه‌بنیادی در بندهای‌مستقل، همپایه و وابسته(فاعل‌‌_ مفعول_ فعل) است. این ‌زبان در کشورهای افغانستان و پاکستان حتی در هندوستان صحبت می‌شود. زبان رسمی و ملی افغانستان می‌باشد. اکثریت گویشوران‌اصلی ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی کاربرد استعاری اسامی حیوانات در زبان ترکی

ایرج ظفری؛ بهزاد رهبر؛ محمدرضا اروجی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 مرداد 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2021.63165.1480

چکیده
  بر اساس دیدگاه شناختی لیکاف و جانسون، استعارۀ مفهومی یکی از مجاری اصلی درک انسان از مفاهیم عالم هستی می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر اسامی حیوانات بر گفتار گویشوران زبان ترکی و ارزیابی معانی ضمنی این واژگان می‌باشد. گویشوران زبان ترکی با تشبیه انسان و رفتارهای او و نیز رویدادهای پیرامونی به حیوانات، معانی استعاری از آن‌ها ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی چندمعنایی فعل «بستن» بر اساس طرحواره های تصویری

سپیده عبدالکریمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 آذر 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2023.75659.1598

چکیده
  پژوهش حاضر کوششی است برای تحلیل چندمعنایی فعل «بستن» با بهره‏گیری از ابزار نظری مطرح در معنی‏شناسی شناختی. معانی فعل «بستن» به روش کتابخانه‏ای گردآوری و از فرهنگ‏های سخن، دهخدا، فرهنگ فارسی صدری افشار، فرهنگ فارسی گفتاری و فرهنگ ریشه‏شناختی زبان فارسی برای گردآوری معانی و مقایسة آن‏ها استخراج شده است. در این ...  بیشتر

مصدر فارسی چه ماهیتی دارد و چگونه فرافکن می‏ شود؟ پاسخی در چارچوب صرف توزیعی

کلاریس سرکیسیان؛ فاطمه بهرامی؛ مزدک انوشه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 بهمن 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2024.77210.1611

چکیده
  پیرامون مصدر و ساخت نحوی‏اش اتفاق نظری وجود ندارد؛ بلکه برخی آن را اسم و دیگران فعل می‏دانند. دسته سومی نیز بنا به رفتار اسم‏ـفعل‏گونه آن، مصدر را ذیل مقولات مشکّک یا مقولهپذیر در بافت، تلقی می‏کنند. در این پژوهش برآنیم بدون آن‏که نیازمند نگرش سوم باشیم، پیشنهادی برای سلسله‏مراتب فرافکنی آن در چارچوب صرف توزیعی ارائه کنیم ...  بیشتر

زبانشناسی
بررسی مقابله‌ای فرایندهای واژه‌سازی فارسی و انگلیسی (مطالعۀ موردی واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در چهار حوزۀ حمل و نقل)

رضامراد صحرایی؛ حسین بازوبندی؛ حامد مولایی کوهبنانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1402

https://doi.org/10.22054/ls.2024.72768.1572

چکیده
  در راستای تقویت گونۀ علمی زبان فارسی، واژه‌گزینی در برابر اصطلاحات علمی زبان‌های خارجی و شناخت دقیق سازوکارهای واژه‌سازی در این گونۀ علمی و ظرفیت‌های آن از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است. در مورد فرایندهای واژه‌سازی واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پژوهش‌های آماری و پیکره‌بنیاد اندکی انجام شده است. در این میان، ...  بیشتر

ابر واژگان